İsmin halleri neredeyse tüm dillerde var olan isim yapılarıdır. Bir ismin durumunu nitelendirir. Yönelimi, bulunma veya ayrılmayı bu durum belirtir. Hûraycada ismin halleri Türkçeden çok daha fazladır. İsimleri isimlere, fiillere, edatlara bağlayan ve birtakım eklerden oluşan, belli kurallar ekseninde işlevsellik gösteren yapılardır. Cümlede isimler çeşitli görevler kazanmasını sağlayan isim eklerine ismin hal ekleri nedinir.
7 Temelli İsmin Hâlleri Ek Form Tablosu
Kök İsim: Çomra (Ağaç)
|
Ön Artikel |
Son Artikel |
Artikelsiz |
Edat |
Relatif |
Olwan |
Yalın
|
Lâ Çomra
|
|
Çomra
|
|
|
|
Belirme (i)
|
Lâ Çomrasiy
|
Çomrariy, Çomrasiy, Çomraiy
|
Çomraiy
|
|
|
|
Yönelme (e)
|
Lâ Çomrağa
|
Çomraıya
|
Çomrağa
|
Zu lâ Çomra / Tu lâ Çomra
|
Çomra kio foran.
|
Foran olwan Çomra
|
Bulunma (fi)
|
Lâ Çomrafi
|
Çomraiyfi
|
Çomrafi
|
in Çomra, Efi Çomra
|
Çomra kio zeşbol
|
Zeşbol olwan Çomra
|
Ayrılma (fin)
|
Lâ Çomrafin
|
Çomraiyfin
|
Çomrafin
|
|
Çomra kio goldir
|
Goldir olwan Çomra
|
İlgi (nın, řiy)
|
Lâ Řiyçomra / Lâ Çomranın
|
Řiyçomraiy
Çomraiynın
|
Çomranın / Řiyçomra
|
|
|
|
Vasıta (len)
|
Lâ Çomralen
|
Çomraiylen
|
Çomralen
|
Mit lâ Çomra / Wit lâ Çomra
|
Çomra kio vaslam
|
Vaslam olwan Çomra
|
Yalın Hal
|
-
|
Ya Barq
|
Ev
|
Belirtme (i)
|
iy, siy, riy
|
Barqiy
|
Evi
|
Yönelme (e)
|
a - e
|
Ya Barqa
|
Eve
|
Bulunma (de)
|
fi
|
Ya Barqfi
|
Evde
|
Ayrılma (den)
|
fin / fik
|
Ya Barqfin
|
Evden
|
İlgi (in/ın)
|
ın - in
|
Ya Barqın
|
Evin
|
İlgi - nın
|
řiy
|
Ya Řiybarq
|
Evin
|
Vasıta (yla)
|
len - lan
|
Ya Barqlan
|
Ev ile
|
Dişil
|
e, -çe
|
Mutetmene. Ulça
|
Bayan Öğretmen. Kız evlat
|
Çoğul
|
ler, -lar, -en,
|
Mutetmenler, Mutetmenen
|
Öğretmenler
|
Çoğul
|
gêân
|
Mutetmengêân
|
Öğretmen Nesilleri, Öğretmen oğulları
|
Çoğul Topluluk
|
at
|
Algazgırat
|
Hayvanlar topluluğu
|
Çoğul Çift
|
eyn
|
Çarağayn
|
Ayakkabılar (Çift)
|
Soy-Kök
|
î
|
Mutetmenî, Çomraî, Türkî, Tüğükî
|
Öğretmen soyundan, Tahta-Kereste, Türk soyu, Tarihî
|
Kavuşma Sıfat
|
up
|
Barqup, kutup, Bilkuup, Başarup
|
Evli,mutlu, Bilgili, Başarılı
|
Ait Olma
|
ânê
|
Mutetmenânê, Okulânê, Minânê, Bargânê, Uçmağânê
|
Öğretmene ait-dahil, Okula ait, Bana ait (Benimki), Evinki, Cennetinki
|
Bir Yere Ait Olma
|
yal
|
Cermenyal, Erzurumyal,
|
Almanyalı, Erzurum'lu
|
Yer-Aitliği
|
iyye
|
Mutetmeniyye, Türkiyye, Cermeniyye
|
Öğretmene ait yer, Türk'e ait yer, Alman'a ait yer
|
Yaşanılan Yer Aitliği
|
astan
|
Mutetmenastan, Tatarastan, Türkastan
|
Öğretmenin yaşadığı yer.Tatarların yaşadığı yer, Türkün yaşadığı yer.
|
Mekan Aitliği
|
ya
|
Mutetmenya, Umsurya, Cermenya
|
Öğretmen ülkesi, Ütopya (Hayali Ülke) Alman ülkesi
|
Toprak Parçası Aitliği
|
land
|
Mutetland, Cermenland
|
Öğretmen yurdu, Alman yurdu
|
Yer-Mekan: Bulunma
|
yut
|
Imrazyut, Kobruyut, Baryut
|
Hastane, Depo, Barınak
|
Yer-Mekan: İşlenme
|
hane
|
Mutethane, Betikhane
|
Dershane-Okul, Kütüphane
|
Eylem Yeri
|
tay
|
Çamratay, Savaştay, Azıtay, Bağtay, Oruçtay
|
Orman, Savaş meydanı, Şeytan çağırma yuvası, Balo, İftar Ziyafeti
|
Olumsuzluk: İstenmeme
|
Ñâ
|
Ñâmutetmen, Ñâmenler, Ñâhoş, Ñâsev, Ñâçuk!
|
İstenmeyen öğretmen, İstenmeyen insanlar, hoşlanılmayan, sevilmeyen, Çıkma!
|
Olumsuzluk: Eksiklik
|
jıg
|
Mutetmenjıg, Araybajıg, Kutjıg
|
Öğretmensiz, Arabasız, Mutsuz
|
Olumsuz: Ters Eylem
|
bi
|
Bimutet
|
Öğretmesiz, Biuğma, Bihoş
|
Olumsuz: Karşıt-Zıt
|
anti-
|
Antimutetmen, Antiislam
|
Öğretmen karşıtı, İslam karşıtı
|
Dışında Olma
|
gayřiy
|
Gayřiymutetmen, Gayřiyhegget, Gayřiyislamdekmen
|
Öğretmen dışında, Gerçek dışı
|
Yanlış-Hata
|
yan
|
Yanmutet, Yanunert
|
Hatalı öğretmek, Yanlış anlamak
|
Harici Olma
|
haricen
|
Haricenmutetmen, Haricenbetik
|
Öğretmen harici, Kitap harici
|
Dışı Olma
|
İm
|
İmtormu, İmtöre
|
Hayat dışı, Yasa dışı
|
Korku
|
gorbi
|
Yürgügorbi, Uçgorbi, Elsegorbi
|
Yükseklik korkusu, Uçma korkusu, Sosyal fobi
|
Kab-Çanta
|
ğa
|
Parayğa, Yaznançğa, Betikğa, Malğa
|
Cüzdan, Kalemlik, Kitaplık, Poşet
|
Eylem Yapan
|
men
|
Mutetmen, Kulutmen
|
Öğretmen, Köle
|
Eylemsel Nitelik
|
mend
|
Mutetmend, Savaşmend
|
Öğretme kabiliyeti olan kişi, Eli silah tutan kişi
|
Eylem Uzmanı
|
kâr
|
Mutetkâr, Yapıtkâr
|
Öğretim uzmanı-usta öğretici, Sanatkar
|
Eylemci
|
ğan
|
Mutetğan, okuğan
|
Öğreten, okuyan
|
Yapımcı
|
ar, er
|
Muteter, Yazar
|
Öğretici, Yazar
|
Uğraşıcı
|
jı
|
Mutetkjı, Satjı
|
Öğretici, Satıcı
|
Erişken-Uzman
|
can
|
Bilcan, Wetcan, Tancan
|
Bilge-bilgin, Yetkin, Tanık
|
İlgililik
|
dar
|
Mutetdar, Kökençdar, Gökelemdar
|
Öğretmekle ilgilenen, Etimoloji iele ilgilenen, Astronomi ile ilgilenen
|
Dileyen:
|
enşa
|
Enşamin, Enşaallah
|
Ben dilerim, Allah diler
|
Dileyen:
|
meşa
|
Meşamiz, Meşailteber
|
Dilersem, Vali dilerse
|
Fazla Meyil
|
gend
|
Çıkgend, Girişgend, Konaşgend
|
Çıkmaya meyilli, Girişken, Konuşkan
|
Kusursuzluk
|
Sûbhaynû
|
Sûbhaynûmutetmen, Sûbhaynûbarq, Sûbhaynûadam
|
Kusursuz öğretmen, kusursuz ev, kusursuz adam
|
Usul-Tarz
|
alâ
|
Alâmutetmen, Alâtürk
|
Öğretmen tarzı, Türk usulü
|
Eylemsel Zaman
|
gâh
|
Mutetgâh, sehergâh
|
Ders vakti, Seher vakti
|
İşleme Zamanı
|
leyn
|
Mutetleyn, Okşayleyn,
|
Öğretim vakti, Akşam vakti
|
Sürdürme-Devam
|
ber
|
Berokşay, berbetik
|
Akşamın devamı, kitabın devamı
|
Sıralama
|
ng
|
Bereng, Keyeng
|
Birinci, İkinci
|
Felsefi Bilimsel
|
nç
|
Kökenç, İnanç, Günenç, Ukumenç, Ağınç, Gizlenç
|
Etimoloji, İnanç, Kronoloji, İdeoloji, Psikoloji, Elektrik, Mahremiyet
|
Uysal-Uygun
|
jıl
|
Barqjıl, Adamjıl
|
Evcil, İnsancıl
|
Kavramsal-Bilim
|
sal, sel
|
Barqsal, Tilsel, Ketsel, Doğelemsel, Sayızsal
|
Evsel, Dilsel, Kimyasal, Fizik, Matematik
|
İzm-Felsefi Düşünce
|
wûs
|
Atamalwûs, Elselwûs, Sofiwûs, Türkwûs, İslamwûs
|
Kapitalizm, Sosyalizm, sofizm, Türkçülük, İslamcılık
|
Yöntemsel Bilim
|
iyat
|
Mutetmeniyat, İslamiyat, Eseriyat, Adamiyat, Türkiyat
|
Öğretmenlik adabı, İlahiyat, Eser ilmi, Biyoloji, Türkoloji
|
Soyut Bilim
|
taj
|
Anıztaj, Elseltaj, İgetaj,
|
Mitoloji, Sosyoloji, Ruh Bilimi
|
Somut Bilim
|
elem
|
Gökelem, Yerelem, Tıpelem
|
Astroloji-Astronomi, Arkeoloji, Tıp
|
Araç-Gereç
|
gaç, geç
|
Süzgeç, Barıngaç, Yatgaç, Bilkusaygaç,
|
Süzgeç, Pansiyon, Yatak, Bilgisayar
|
Kılıf-Alet-Parça
|
lok, luk
|
Başlok, Sulok, Damğaluk, Sözlök
|
Başlık, Suluk, Alfabe, Sözlük
|
Parça-Küçültme
|
cux
|
Mutetmencux, Sözcux, Taşcux
|
Stajyer, Sözcük, Çakıl
|
Üvey-El Gariplik
|
laç
|
Analaç, Atalaç, Ağalaç, Balalaç, Ullaç
|
Üveyanne, üveybaba, üveyabi, üveyçocuk, üvey evlat
|
Yavru
|
zade
|
Asgırzade, Kapgırzate, Mehmetzade, Çomrazade
|
Aslan yavrusu, kaplan yavrusu, Mehmet'in oğlu, Ağaç fidanı
|
Yandaş-Fanatik
|
daş
|
Mutetmendaş, Yurtdaş, Cermendaş, Fenerbahçedaş
|
Öğretmen sever, Yurt sever, Alman hayranı, Fenerbahçe hayrafı-fanatiği
|
Benzeşmek
|
gil
|
Mutetmengil, Algazgırgil
|
Öğretmenleşmek, Hayvanlaşma
|
Benzeş-Yansı-Savunucu
|
dek
|
Türkdek, İslamdek, Baladek, Akdek, Atamaldek, Elseldek, Sofidek, Nurdek, Hırdek, Vızdek
|
Türkçü, İslamcı, Çocuksu, Beyazımsı, Kapitalist, Sosyalist, Sofi, Işıltı, Hırıltı, Vızıltı
|
|