close

Ekler (Ekler)
Yazım Sistemi: Alfabesi

Soru Ekleri (Ekenelsorgu)

Tüm soru cümlelerinde tek bir soru eki kullanılır; mu. Sesletime göre “mu" veya "mü” şekillerini alabilir. “Mu” cümlenin en başında veya en sonunda kullanılabilir. Yardımcı fiil olan durumlarda kullanılmaya da bilir. Kullanılmadığında yardımcı fiil cümle başında olmalıdır. Genel kabul form ise “mu” ekinin her zaman cümlenin en başında kullanılmasıdır. 

Başta: Mu ist lâ Barq? (Bu ev mi?)

Sonda: Ist lâ Barq mu? (Bu ev mi?)

Mu olmadan: Ist lâ Barq? (Bu ev mi?)

Vurgu, tonlama vb. göre başa veya sona eklenebilir. Yardımcı fiil ile yer değiştirerek de kullanılabilir; 

Ist mu lâ Barq? 

Ist lâ Barq?

Olumsuzluk Ekleri (Biuğma Ekleriy)

 Farklı olumsuz yapı eki mevcuttur. Önden, sondan eklemeli yapısı bulunur. 

  • Yardımcı fiil “değel” ve “nar” kullanılır: Min değel ber Sağuman. 
  • Yardımcı fiil olmadığında ise fiil başına “Ñâ” eki getirilir: Ñâgel zu lâ barq! (Eve gelme) 
  • Baştan ve sondan eklemeli yapı mevcuttur: 
    • Başa getirilenler: Ñâ, Bi, Gayriy, Anti, haricen
    • Sona getirilenler: ñuz, jıg 

Olumsuzluk: İstenmeme

Ñâ

Ñâmutetmen, Ñâmenler, Ñâhoş, Ñâsev, Ñâçuk!

İstenmeyen öğretmen, İstenmeyen insanlar, hoşlanılmayan, sevilmeyen, Çıkma!

Olumsuzluk: Eksiklik

jıg

Mutetmenjıg, Araybajıg, Kutjıg

Öğretmensiz, Arabasız, Mutsuz

Olumsuz: Ters Eylem

bi

Bimutet, Biuğma, Bihoş

Öğretmesiz, olumsuz, nahoş

Olumsuz: Eylemsel olumsuzluk

ñuz

Mutetñuz, Gelñuz, 

Öğretmez, Gelmez

Olumsuz: Karşıt-Zıt

anti-

Antimutetmen, Antiislam

Öğretmen karşıtı, İslam karşıtı

Dışında Olma

gayřiy

Gayřiymutetmen, Gayřiyhegget, Gayřiyislamdekmen

Öğretmen dışında, Gerçek dışı

Yanlış-Hata

yan

Yanmutet, Yanunert

Hatalı öğretmek, Yanlış anlamak

Hariç Olma

Haric

Haric ya Barq, Haric lâ JBV

Evin haricinde, KDV hariç

Harici Olma

haricen

Haricenmutetmen, Haricenbetik

Öğretmen harici, Kitap harici

Dışı Olma

İm

İmtormu, İmtöre

Hayat dışı, Yasa dışı

Üvey-El Gariplik

laç

Analaç, Atalaç, Ağalaç, Balalaç, Ullaç

Üveyanne, üveybaba, üveyabi, üveyçocuk, üvey evlat

Hiçlik

jo

Gibs jo lâ Barq burayfi. 

Bu

rada hiç ev yok. 

Taşıt Ekleri

Otobüs, minibüs, tren, gemi, uçak vb. vasıta eyleminde araç niteliği bulunan gereçler için “-vaslam” eki kullanılır. 

Karayolu Taşımacılığı: Yol

Karayolu - Demiryolu: Rayol

İki Tekerli Araçlar: Tek

Raylı Sistem Demiryolu Taşımacılığı: Ray

Yalnızca raylı sistem (Tren): Ray

Üstten giden raylı hat (Tramvay): Uray

Yeraltından giden raylı hat (Metro): Aray

Denizyolu Taşımacılığı: Den

Denizaltı Taşımacılığı: Aden

Havayolu Taşımacılığı:

Uçak: Uçvaslam

Sözcükler:

Tren: (Rayvaslamlam)

Otobüs: (Yolvaslam)

Metro: (Arayvaslam)

Gemi: (Denvaslam)

Tramvay: (Urayvaslam)


Kategori: Dilbilgisi | Ekleyen: jungnet (23.10.2020)
Gösterim: 736 | Etiketler: olumsuz ekler, Al Bakiyye ekler, ekler, taşıt ekleri, olumsuzluk ekleri | Değerlendirme: 0.0/0
Yorumlar: 0
avatar