Cümlede Tevil - Yorumlama (Tevilet el Sözlem)

Ana cümlenin yorumlanmasını, ek görüş belirtilmesini sağlayan anlatım türüdür. Tanıtım ve ek görüş belirtme amacıyladır. Kanıt ve ispat zorunluluğu yoktur. 

“kio, aşaran, bêle, hemfi” bağlaçları ile yapılır. … ana cümle, kio + tevil cümlesi. 

Örnek-Emsal:

TR: Yine masa üzerindeydi mektuplar, üstelik aylarca okumadığı mektuplardı bunlar. 

BK: Gêne el Zarf-idamlaat ist un lâ Yudruk, kio nar okuerti ayenja olwan el Zarf-idamlaat. 

Sözce (Türetek & Sözî)

Kök sözcükler ve Türetek formları kullanılarak yeni-özgün sözcük üretme-türetme yöntemidir. Türetme ekleri, yapı ve relatifler, tamlamalar ve sesler kullanılarak sözlükte var olmayan farklı nitel sözcük türetilebilir. 

Örnek-Emsal:

Sözlükte mevcut olan sözcükler: Yeşelînemiş (Manav), Kirineşhane (Market), kâr (İşlev yapımcı eki) 

Türetilen Sözcük: Yeşelînemişkirineşhanekâr (Sebze-Meyve satış market sorumlusu.)

Açıklamalık (el Şerx-iolunç)

“Şerxayan, ayan, şerh’, kezâ” bağlaçları kullanılarak ana cümleden sonra açıklama belirtme durumudur. Ana cümleden sonra açıklamalık bağlacı kullanılıp 2 nokta konulduktan sonra açıklama cümlesi işlenir. 

TR: Mavi elbise giyinmiş bir bebekti. Açıkça erkek çocuğu olduğu anlaşılıyordu. 

BK: Ol ist ber Bala kio wurde geyerti ay Kökgeyu ayan: ol ist lâ Oğul. 

Devriye (Gezung)

“Kezâ” bağlacı kullanılarak bir konu anlatımında aniden farklı bir konuya tek cümlede geçme ve değinme durumudur. “Kezâ” bağlacından önce noktalı virgül (;) kullanılıp, sonrasında doğrudan devriye cümlesi tek nokta dahili-tek cümle formunda kullanılır. … ana cümle; kezâ … (Gezung Sözbet)

TR: Bu sabah yine onu rüyamda gördüm; hani her sabah görmek ister ama göremem, görünce konuşamam ve deli-divaneye dönerim de “ah” çeker yanarım ya, işte onu gördüm yine.

BK: Bu ayılgâh genê wurde min yulerti lâ ol minin ya Mavfi; kezâ es min göra olıy er ayılgâh ajer nar ken göra, sureb göramin ken nar min aytata or war min joawa tum “aah” têmin mi war min çoğing. Min wurde yulerti genê olıy. 

Şiirsellik (Usûlîhat)

Duygu ve düşüncelerin şiirsel ve ezgisel anlatım durumudur. Ses, kaide, ritim, kafiye vb. uyarmalar yapılarak cümle anlatımı sağlanır. Ayrıca bazı tonlama işaretleri de bulunur. 

! = Hitabet ve emir

? = Okur ve dinleyiciye soru sorma, düşündürme

* = Açıklama cümlesi, ek bilgilendirme

,, = İkileme, sözcük veya cümlenin iki kez tekrarlanması

^^ = Uzatım

Usûlîhat anlatımlarında bol miktarda emoji, logo, ifade, işaret, ikon vb. görsel materyal kullanılabilir. Farklı alfabe ve yazım sistemlerinden süsleme, hat sanatı ve kaligrafi betimlemeleri yapılabilir.