Al Bakiyye tamamen türetim eklerine bağlı gelişen ve yazımı, kullanımı gerçekleşen bir yapay dildir. Kip, zaman formu, mana kavramı fiilin durumunu ve ekini değiştirir. Aldığı eklere göre fiil farklı yapı, form ve manaya bürünebilmekte, ötesel bir isim halini de alabilmektedir. Fiiller Al Bakiyye'nin en önemli yapı taşıdır. Çünkü neredeyse diğer tüm isim ve sözcükler fiillerden türemektedir.
| Kip - Nitelik |
Ek |
Al Bakiyye Örnek |
Türkçe Örnek |
|
Anileşme Kipi
|
… ña …
|
Çukñaçuk, Yazñayaz
|
Çıkar çıkmaz, Yazaryazmaz
|
|
Geniş Zaman
|
a
|
Min war çuka
|
Çıkarım
|
|
Aşağı Eylem
|
asřiy
|
çukasřiy
|
aşağı doğru inme
|
|
Dönüşlülük Kipi
|
aw
|
Yıkaw, Turaw
|
Yıkanmak, Arzulanmak
|
|
Şart-Dilek Kipi ve Yapısı
|
ay
|
Çukay, Hûray, Günnuray
|
Çıksa, Özgür olmayı istemek, Günün aydın olmasını arzulamak
|
|
Beraber Eylem
|
co
|
Comutet, Coseyr
|
Beraber öğretmek-Öğretelim, Beraber seyretmek
|
|
Mastar
|
en
|
Çuken, Gören, Uçen
|
Çıkmak, Görnek, Uçmak
|
|
dili Geçmiş Zaman
|
erti
|
Min wurde çukerti
|
Çıktım
|
|
Özüne Etim
|
et, ar, er
|
Çuket, Wetet, Pişet
|
Çıkarmak, Yetirmek
|
|
Kaçınma Kipi
|
evite
|
Çukevite, Wetevite, Sevevite, Görevite
|
Çıkmaktan kaçınmak, Yetmekten kaçınmak, Sevmekten kaçınmak, Görmekten kaçınmak
|
|
Edilgen Yaptırtma
|
ge…tet
|
Geçuktet
|
Çıkarttırmak
|
|
Hayvanlar
|
gır, gir
|
Asgır, Kapgır, Kuçgır, Çabakgır, Yılgır, Mengir
|
Aslan, kaplan, kuş, Balık, Yılan, Binek hayvanı
|
|
Ezelden Ebed Kipi
|
ing
|
Min war seving
|
Severim, seviyorum, aşığım
|
|
Tezlik Kipi
|
iver
|
çukıver, Wetiver,
|
Bir celsede çıkmak
|
|
Çıktı Ürün
|
jak
|
Mutetjak, Yakjak
|
Öğretim materyali, Yakacak
|
|
Ana Ürün
|
ku
|
Mutetku, Verku, Tanku, Yapku, Çukku, Wetku
|
Öğreti, Vergi, Tanıt, Yapıt, Çıktı, Yetki
|
|
Kullanma
|
kul
|
Araybakul, Urayvaslamkul
|
Araba kullanma, Tramvay kullanmak
|
|
Fiil-İsim
|
lam
|
Mutetlam, Görlam, Araylam, Dizlam
|
Öğretme-Öğretim, Görme-Görme, Arama, Dizme-Dizilim
|
|
Fiil İsim
|
ma, me
|
Çukma, Görme,
|
Çıkma, Görme
|
|
Çıkmış ürün
|
miş
|
Mutetjak, Geçmiş
|
Öğretilmiş materyal-müfredat, geçmiş
|
|
mişli Geçmiş Zaman
|
miş
|
Min worde çukmış.
|
Çıkmışım
|
|
Birlikte Eylem
|
mu
|
Muçuk, Mugör, Musöz, Muuğr, Mual
|
Çıkışmak, Görüşmek, Sözleşmek, Uğraşmak, Alışmak
|
|
Üzerinde Olmak
|
ol
|
Çukol, Wetol
|
Çıkma işleminde bulunmak, Yetme işinde olmak,
|
|
Tekrar Kipi
|
re
|
Reçuk, Regör, Real, Remax
|
Tekrar çıkmak, Tekrar görmek, Tekrar almak, Tekrar yapmak
|
|
Şimdiki Zaman
|
řiy
|
Min war çukřiy
|
Çıkıyorum
|
|
Gelecek Zaman
|
taç
|
Min werde çuktaç
|
Çıkacağım
|
|
Edilgen Yaptırma
|
tum
|
Çukartum
|
Çıkartmak
|
|
Eylemin Ürünü
|
u, ıy, iy
|
Çuku, Wetu, Yazu, Dıyu, Zöriy
|
Çıktı, Yeti, Yazı-metin, Bulgu, Duyu, Sürü
|
|
Özgün Ürün
|
ung
|
Mutetung, Satung, tanung, seçung, alung, yapung, sevung, Tarung, Tövung
|
Öğretim, Satım, tanım, seçim, alım, yapım, sevim, Ziraat, Merkez
|
|
Şart-Koşul Kipi
|
us
|
Çukus
|
Çıksa
|
|
Fiil-İsim
|
ut
|
Yaşut, Anut, Yakut, Tençut
|
Yaşıt, Anıt, Yakıt, Ölçüt
|
|
Araç Oluşturma
|
vaslam
|
Mutetvaslam, Okulvaslam
|
Öğretim aracı, Okul servisi,
|
|
Yalın Kök
|
x
|
Çuk, Yap, Uç
|
Çık, Yap, Uç
|
|
Emir Kipi
|
x
|
Çuk! Max!
|
Çık!, Yap!
|
|
Yukarı Eylem
|
yukřiy
|
çukyukřiy
|
Yukarı doğru çıkma
|
|
Pasif-Edilgen Kipi
|
zeş
|
Zeşçukar
|
Çıkarılmak
|
|
Mastar (Edat)
|
zu, tu
|
zu Çuk, tu Gör, zu Uç
|
Çıkmak, Görnek, Uçmak
|
|
